خارش سر و ریزش مو : آیا این دو مشکل رایج پوست سر با هم ارتباط دارند؟
معمولا خارش سر و ریزش مو به طور همزمان اتفاق می افتند. برای همین، گمان می‌کنید خارش پوست سر تان ناشی از ریزش مو است و یا برعکس. در این مقاله می خوانیم که آیا این ارتباط پایه علمی دارد و یا خیر.
اگرچه برخی مشکلات پوستی که باعث ایجاد خارش پوست می‌شوند می‌توانند به ریزش مو منجر شوند، باید بگوییم خارش پوست سر به‌خودی‌خود ارتباط مستقیمی با ریزش مو با الگوی مردانه ندارد.
در واقع، ریزش مو با الگوی مردانه معمولا با گذشت زمان و بدون بروز خارش و درد رخ می‌دهد. البته این بدان معناست که نباید نگران از دست دادن دائمی موهای خود باشید و آن را علت خارش پوست سرتان بدانید. در ادامه علت خارش پوست سر، ریزش مو و راه های درمان خارش و ریزش موی سر به طور همزمان را بررسی می کنیم.
علت خارش پوست سر چیست؟
علت خارش پوست سر می‌تواند یکی از چندین مورد زیر باشد:
- شما به یک بیماری پوستی مبتلا هستید که باعث تحریک پوست می‌شود؛ از جمله فولیکولیت (التهاب یا عفونت فولیکول‌های مو)، درماتیت سبورئیک (التهاب پوست که معمولا با شوره یا قرمزی پوست و پوسته پوسته شدن همراه است) یا عفونت قارچی.
- شما از یک شامپوی خیلی قوی استفاده می‌کنید که باعث تحریک پوست و مو شما شده و سبب خارش و ناراحتی می‌شود.
- ممکن است گرد و غبار، خاک یا سایر آلاینده‌ها پوست سرتان را به‌طور موقت تحریک کنند و شما احساس خارش کنید که در نهایت از بین می‌رود.
- یک بیماری پوستی عودکننده مانند پسوریازیس که به درمان مداوم نیاز دارد می‌تواند علت خارش پوست سر شما باشد.
گاهی اوقات موارد عوامل ذکرشده بالا می‌تواند موجب هر دو عارضه خارش سر و ریزش مو موقت شود. خوشبختانه، موارد بالا با استفاده از روش‌های درمانی و داروهای موضعی، که بسیاری از آنها بدون نسخه در دسترسند، قابل معالجه هستند.
درمان خارش سر ناشی از بیماری های پوستی
فولیکولیت، درماتیت سبورئیک (سبوره‌ای) و عفونت قارچی پوست، سه بیماری شایع خارش پوست سر به شمار می‌روند. هر سه این بیماری‌ها با استفاده از داروهای خوراکی و موضعی مانند کتوکونازول و شویندههای پوستی آنتی باکتریال قابل درمان هستند.
در حالی‌که هیچ‌کدام از این شرایط با ریزش با الگوی مردانه در ارتباط نیست، هر سه بیماری گاهی ممکن است باعث نوعی ریزش موی موقت به نام تلوژن افلوویوم شوند( تلوژن افلوویوم به نوعی اختلال پوست سر گفته می‌شود که به یکباره تعداد زیادی از تارهای مو وارد فاز تلوژن یا ریزش مو می شوند).
به طور معمول شرایطی مانند فولیکولیت و عفونت قارچی پوست با داروهای ضدقارچ خوراکی یا موضعی مانند کتوکونازول و همچنین داروهایی مانند ایندومتاسین (داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی) درمان می‌شود. بیشتر موارد درماتیت سبورئیک نیز با استفاده از موادی مانند کول تار، اسید سالیسیلیک و سلنیوم سولفید با موفقیت قابل درمان است.
درمان خارش پوست سر ناشی از استفاده شامپوهای ناملایم و محصولات مراقبت از مو
اهی اوقات، مواد شیمیایی موجود در شامپوها، اسپری موها و سایر محصولات زیبایی و مراقبت از مو می‌تواند موجب خارش پوست سر شما شود. در موارد شدید، این خارش با ریزش مو همراه است.
از آنجاکه این نوع خارش و ریزش مو ناشی از ریزش با الگوی مردانه نیست، موقتی است. اگر علت اصلی خارش و ریزش مو را برطرف کنید، معمولا تمام موهای از دست‌رفته در اثر تحریک و ناراحتی پوست، دوباره رشد خواهند کرد.
ساده‌ترین راه برای درمان خارش پوست سر ناشی از شامپو، نرم کننده و سایر محصولات موی ناملایم، تعویض آن محصول با محصولی ایمن‌تر و کمتر تحریک‌کننده است. استفاده از شامپوی مناسب برای خارش سر مانند شامپوهای ارگانیک و شامپوی کودک و همچنین حذف اسپری مو، ژل و موس از روال مراقبت از مو اقدامات مناسبی هستند.
درمان علت‌های دیگر خارش پوست سر
بیشتر موارد خارش پوست سر را می‌توان با استفاده از تکنیک‌های ذکرشده، مانند تعویض شامپوهای ناملایم و محصولات آرایش مو با جایگزین‌های عاری از مواد شیمیایی و همچنین درمان مشکلات پوستی مانند فولیکولیت، درماتیت سبورئیک و عفونت قارچی حل کرد.
با این حال، برخی موارد خارش پوست سر ممکن است حتی با معالجه و درمان‌هایی که در بالا ذکر شد، پایدار بمانند و از بین نرود. گاهی‌اوقات، خارش پوست سر توسط عوامل خودایمنی مانند پسوریازیس یا عوامل محیطی ایجاد می‌شود که خارج از کنترل شماست.
اگر هفته‌ها و ماه‌هاست دچار خارش مکرر پوست سرتان هستید و نمی‌توانید علت اصلی آن را برطرف کنید، همیشه بهترین روش مراجعه به پزشک است. این امر به‌ویژه در صورت ریزش مو، که می‌تواند به دلیل استرس یا بیماری های زمینه‌ای ایجاد شود، بسیار مهم است.
درمان خارش سر و ریزش مو با دارو
بسته به علت خارش و ریزش موی سر، درمان‌ها متفاوت است. پزشک شما ممکن است یکی از درمان‌های زیر را توصیه کند:
- کورتون ها برای کاهش التهاب که به‌صورت خوراکی یا به صورت موضعی از طریق کرم یا تزریق به پوست سر استفاده می‌شود.
- ضدقارچ‌ها برای مبارزه با مخمر که به‌صورت موضعی یا خوراکی مصرف می‌شود.
- داروهای ایمونوتراپی برای تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی.
روش‌های درمانی رایج برای درمان ریزش مو، شامل موارد زیر است:
- ماینوکسیل برای کند کردن ریزش مو و رشد مجدد موها
- فیناستراید برای درمان ریزش ارثی
- کاشت مو
درمان طبیعی و خانگی برای خارش پوست سر و ریزش مو
هر خارش پوست سری که با ریزش مو همراه شده باشد، نیاز به درمان پزشکی ندارد. مواردی وجود دارد که خودتان می‌توانید برای مراقبت و سلامت پوست سر و موی خود انجام دهید.
1. رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
مواد مغذی مهم برای سلامت مو و پوست سر شامل موارد زیر است:
- آهن
- روی
- نیاسین
- سلنیوم
- ویتامین های A، D و E
- بیوتین
- آمینو اسیدها
- پروتئین
اخطار: این مواد مغذی را به‌صورت مکمل مصرف نکنید؛ مگر اینکه بدانید با کمبود آنها مواجه هستید. طبق تحقیقات عملی منتشرشده، هیچ مدرک علمی محکمی دال بر جلوگیری از ریزش مو در صورت مصرف این مکمل‌ها آن هم در شرایطی که مقادیر کافی از این مکمل‌ها را در بدن خود داشته باشید، وجود ندارد. افزون بر این، مصرف مکمل بیش از حد حتی می‌تواند باعث ریزش مو شود.
2. اسانس‌های روغنی را امتحان کنید.
هر چند شواهد علمی زیادی در دسترس نیست اما تست های حیوانی نشان داده‌ا‌‌ند که استفاده از برخی اسانس‌های روغنی مانند رزماری و نعناع فلفلی می‌توانند باعث کندی ریزش مو و تحریک رشد موی جدید شوند. به خاطر داشته باشید که اسانس‌های روغنی، قبل از استفاده برای پوست سر، نیاز به رقیق شدن با روغن‌های حامل دارند.
3. از ماساژ پوست سر لذت ببرید.
تحقیقات نشان می‌دهند که ماساژ پوست سر احتمالا با افزایش جریان خون یا با تحریک سلول‌های مو می‌تواند ضخامت مو را افزایش دهد.
4. با موهای خود با ملایمت رفتار کنید.
برای کاهش ریزش مو به نکات زیر توجه کنید:
- به‌شدت سر خود را نخارانید؛
- موهای خود را به‌صورت دم اسبی محکم نبندید؛
- پوست سر و موهای خود را در معرض حرارت زیادِ وسایلی مثل سشوار و اتو مو قرار ندهید؛
حداقل تا زمانی که متوجه شوید چه چیزی باعث خارش پوست سر و ریزش موهای‌تان می‌شود، آنها را با یک شامپو ملایم بشویید و اجازه دهید در دمای هوا خشک شوند.